Wielu polityków, dziennikarzy czy publicystów zastanawia sie czy w Polsce zostanie wkrótce wprowadzony Stan Nadzwyczajny z uwagi na pandemię Covid 19, szybkie rozprzestrzenianie się wirusa, nie zawsze przestrzeganie zasad bezpieczeństwa przez antyszczepionkowców oraz prawie już odczuwalny paraliż Służby Zdrowia.
Od ponad miesiąca koronawirus zbiera swoje żniwo. W celu walki z epidemią rządzący wprowadzają nowe restrykcje, a instytucje państwa funkcjonują w ograniczonym zakresie. Wielu twierdzi zatem, że mamy do czynienia z „faktycznym stanem nadzwyczajnym” i nawołuje do ogłoszenia stanu klęski żywiołowej. Uważna lektura Konstytucji RP i interpretacja działań rządu pozwala przyjąć, że jest to możliwe ponieważ :
- Epidemia koronawirusa stanowi sytuację nadzwyczajną, która zaangażowała wiele zasobów państwa i przynosi wymierne skutki m.in. w postaci obniżenia aktywności gospodarczej
- Prawną reakcją na sytuacje takie jak obecna pandemia jest wprowadzenie, zgodnie z przepisami Konstytucji RP, stanu nadzwyczajnego – w tym przypadku stanu klęski żywiołowej. Umożliwia on czasowe poświęcenie niektórych praw i wolności na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom w obliczu katastrofy naturalnej.
- Obowiązujące restrykcje, ingerujące m.in. w istotę prawa do poruszania się czy wolności gospodarczej, mogą być wprowadzane jedynie w okresie stanu klęski żywiołowej. Przyjęcie ich bez przyznania, że mamy do czynienia z tym stanem, samo w sobie uzasadnia, że „zwykłe środki konstytucyjne nie są wystarczające”, co stanowi przesłankę do ogłoszenia stanu nadzwyczajnego.
"Jeżeli sytuacja będzie się dramatycznie powiększała, to i możliwość wprowadzenia stanu nadzwyczajnego jest brana pod uwagę. My reagujemy na sytuację, która się objawia w ramach epidemii i nie można wykluczyć żadnego scenariusza " - powiedział wiceminister funduszy i polityki regionalnej Waldemar Buda.
(https://niezalezna.pl/387761-mozliwe-wprowadzenie-stanu-nadzwyczajnego-wszystko-zalezy-od-skali-rozwoju-pandemii)
Co oznacza stan nadzwyczajny?
Stan nadzwyczajny w Polsce może zostać wprowadzony jedynie w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Jak czytamy w Konstytucji RP, (rozdział XI, art. 228) działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.
Konstytucja RP wylicza trzy stany nadzwyczajne:
Stan wyjątkowy
Stan klęski żywiołowej
Stan wojenny
Konstytucja stanowi też (art. 228 ust. 4), że w związku z wprowadzeniem jednego ze stanów nadzwyczajnych wyrównaniu podlegają jedynie straty majątkowe, tj. damnum emergens (a nie także utracone korzyści – lucrum cessans), i tylko takie, które wynikają z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.
W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu. Wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan nadzwyczajny.
Pierwszy stan nadzwyczajny - stan wyjątkowy - wprowadza prezydent na wniosek Rady Ministrów. Może on trwać przez okres nie dłuższy niż 90 dni i obowiązywać na części albo na całym terytorium państwa.
W art. 230 Konstytucji RP czytamy, że przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz, za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od podpisania rozporządzenia. Sejm niezwłocznie rozpatruje rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej. Sejm może je uchylić bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Stan klęski żywiołowej wprowadza Rada Ministrów, która wydaje rozporządzenie na wniosek właściwego wojewody lub z własnej inicjatywy.
- Rada Ministrów może wprowadzić stan klęski żywiołowej na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu - czytamy w Konstytucji RP (rozdział XI, art. 232)
Ogłoszenie stanu klęski żywiołowej – jako najmniej dolegliwego spośród trzech stanów nadzwyczajnych – zgodne z art. 233 ust. 3 konstytucji, uprawnia do ograniczenia następujących praw i wolności:
1) wolność
działalności gospodarczej (art. 22);
2) wolność osobista (art. 41 ust. 1, 3 i 5);
3) nienaruszalność mieszkania (art. 50);
4) wolność poruszania się i pobytu na terytorium RP (art. 52 ust. 1);
5) prawo do strajku (art. 59 ust. 3);
6) prawo własności (art. 65);
7) wolność pracy (art. 65 ust. 1);
8) prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 66 ust. 1);
9) prawo do wypoczynku (art. 66 ust. 2).
Na poziomie ustawowym kwestie stanu klęski żywiołowej reguluje ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej, która precyzuje tryb jego wprowadzenia i zniesienia, a także zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie jego obowiązywania. Zawiera ona również definicję „stanu klęski żywiołowej” (art. 3 ust. 1 pkt 1), która doprecyzowuje to nieostre pojęcie zamieszczone w konstytucji.
Skoro zatem nie ma zasadniczych przeszkód, by doprecyzować kwestie stanu klęski żywiołowej w innej ustawie, to warto w tym miejscu porównać przepisy z ustawy z 2002 r. z pakietem rozwiązań stosowanych w okresie „stanu epidemii”. Obecnie, kwestie te regulują głównie trzy akty prawne:
1) ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. specustawa koronawirusowa);
2) ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
3) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii – wydane na podstawie ustawy dotyczącej chorób zakaźnych.
Z analizy aktów prawnych wynika, że obowiązujący stan epidemii jest z punktu widzenia prawnego łudząco podobny do „modelowego” stanu klęski żywiołowej.
Z dniem 31 marca 2020 r., kiedy weszło w życie pierwsze z rozporządzeń Rady Ministrów, w którym wskazano, że stan epidemii wywołanej koronawirusem wystąpił na obszarze całego kraju, a wobec tego nałożono na obywateli szereg restrykcji, doszło do spełnienia wymogów, jakie dla stanu nadzwyczajnego, w tym stanu klęski żywiołowej, wyznaczają przepisy konstytucji.
Oto bowiem ustawa z 2008 r. i specustawa koronawirusowa – przewidując wystąpienie „szczególnych okoliczności” w postaci stanu epidemii i reorganizując zasady działania organów państwa – upoważniły rząd do ogłoszenia tego stanu i ograniczenia praw i wolności pokrywających się z katalogiem zawartym w art. 233 ust. 3 Konstytucji RP.
Obowiązujące rozporządzenie w rzeczywistości narusza istotę niektórych praw, w tym prawa do poruszania się i pobytu na terytorium RP czy wolności działalności gospodarczej (w niektórych branżach), a tym samym wykracza poza „zwykłą” zasadę proporcjonalności z art. 31 ust. 3 konstytucji stosowaną poza okresem stanu nadzwyczajnego. Co więcej, obecny stan epidemii – w przeciwieństwie do stanu klęski żywiołowej – wprowadzono na czas nieokreślony, a nie na wymagany przez Konstytucję RP okres maksimum 30 dni.
Poza wszelką dyskusją pozostaje też fakt, że obowiązujące restrykcje, oprócz ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, są szeroko komentowane na konferencjach prasowych czy przekazywane w bardziej przejrzystej formie w mediach i na stronach rządowych.
Obecny stan epidemii ma wszelkie cechy „sytuacji nadzwyczajnej”. Analiza rozwiązań prawnych związanych z zapobieganiem koronawirusowi i ich zestawienie z regulacjami Konstytucji RP uprawniają do sformułowania tezy, że z dniem 31 marca 2020 r. Rada Ministrów wprowadziła stan klęski nadzwyczajnej w formie stanu epidemii. Obecna sytuacja, poza ograniczeniem obowiązywania stanu epidemii do 30 dni, spełnia bowiem wszystkie konstytucyjne przesłanki ogłoszenia stanu klęski żywiołowej
Stan wojenny w Polsce może być wprowadzony przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów w formie rozporządzenia na części albo na całym terytorium państwa, w razie zewnętrznego zagrożenia państwa.
A może jednak nie trzeba stanu nadzwyczajnego, trzeba jedynie zdopingować policję i wojsko aby pilnowali restrykcji, rozsądnie ale stanowczo, łącznie z użyciem środków represji. Karać a nawet jak trzeba zamykać awanturników. Sądy winny zamiast pilnować priorytetów politycznych rodem z PO, powinny RYGORYSTYCZNIE WYMUSZAĆ przestrzeganie litery obowiązującego w Polsce prawa.
Źródło :
Konstytucja RP.,
https://www.radiozet.pl/Co-gdzie-kiedy-jak/stan-nadzwyczajny-w-polsce-konstytucja-przeslanki-co-oznacza-stan-nadzwyczajny
https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1470029,stan-kleski-zywiolej-kiedy-mozna-wprowadzic.html
Wikipedia
Komentarze
Prześlij komentarz